Επαγγελματική κατάρτιση: Εξοπλίζοντας τους επαγγελματίες υγείας με ικανότητες

και τεχνικές θεραπείας γύρω από το θέμα των εξαρτήσεων από ναρκωτικές ουσίες ( CARE4SUD)

2022-1-LT01-KA220-VET-000086077

Πρόγραμμα που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Σχετικά με το Πρόγραμμα:

Κοινοπραξία:

Συντονιστής:

Klaipėdos Ernesto Galvanausko Profesinio Mokymo Centras (Λιθουανία)

Εταίροι:

  • Ινστιτούτο: Za Raziskave In Razvoj Utrip Zavod (Σλοβενία),
  • Κολλέγιο: Sosu Ostjylland (Δανία),
  • Πανεπιστήμιο του Πόρτο (Πορτογαλία),
  • Διεύθυνση Κοινωνικών και Ιατρικών Υπηρεσιών του Cluj-Napoca (Ρουμανία)
  • Institute of Social Solidarity and Well – Being (Ελλάδα).

Σκοπός :

Να διασφαλιστεί το υψηλότερο δυνατό επίπεδο

επαγγελματισμού του υγειονομικού προσωπικού

στον τομέα των εξαρτήσεων από ναρκωτικές ουσίες

Απευθύνεται σε:

Επαγγελματίες υγείας που επιδιώκουν να ενισχύσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους γύρω από τον θέμα των εξαρτήσεων από τα ναρκωτικά, επαγγελματίες που εργάζονται στον τομέα των εξαρτήσεων (κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, ψυχίατροι που εργάζονται σε περιβάλλοντα κατάχρησης παράνομων ναρκωτικών), εκπαιδευτές, φορείς ΕΕΚ, επαγγελματίες κοινωνικής φροντίδας, καθώς και στοχευμένοι φορείς χάραξης πολιτικής.

2ο Πακέτο Εργασίας – Έκθεση ανασκόπησης : Προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για τον εθισμό στα παράνομα ναρκωτικά

Το 2ο Πακετό Εργασίας συντονίζει το UPORTO,

με τη συμβολή όλων των εταίρων

Σκοπός 2ου Πακέτου Εργασίας:

– να αναλύσει επιστημονικά δεδομένα σχετικά με τις υπάρχουσες πρωτοβουλίες  προγραμμάτων σπουδών για τις εξαρτήσεις ,

-να προσδιορίσει τις ανάγκες και τις ελλείψεις σε πρακτικές και μελλοντικές δεξιότητες στον τομέα των εξαρτήσεων στις έξι συμμετέχουσες χώρες και να παράσχει έναν κατάλογο σχετικά με τις εθνικές ελλείψεις και ανάγκες σε δεξιότητες,

-να διευκολύνει τον προσδιορισμό των απαιτούμενων ικανοτήτων για την επαγγελματική ταυτότητα: “Σύμβουλος εξαρτήσεων ναρκωτικών ουσιών” (EQF5).

 

Ορισμένα από τα αποτελέσματα αυτού του Πακέτου Εργασίας έχουν ήδη επιτευχθεί:

  • Συστηματική επισκόπηση σε επίπεδο ΕΕ σχετικά με τη διαθεσιμότητα ευκαιριών κατάρτισης σε θέματα εθισμού

– οι εταίροι διερεύνησαν όλα τα διαθέσιμα εθνικά εκπαιδευτικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών μαθημάτων, και των σπουδων ΕΕΚ, τα οποία έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τις δεξιότητες του ιατρικού προσωπικού όσον αφορά τον εντοπισμό και τη διαχείριση ασθενών των οποίων τα ιατρικά προβλήματα προκαλούνται ή ενδέχεται να επιδεινωθούν από διαταραχές χρήσης  ναρκωτικών.

Τα ακόλουθα αποτελέσματα προέκυψαν από ομάδες που διοργάνωσαν όλοι οι εταίροι στις χώρες τους

  • Έξι εθνικές εκθέσεις που καθορίζουν τα κενά και τις ελλείψεις σε πρακτικές και μελλοντικές δεξιότητες για τον εθισμό στα παράνομα ναρκωτικά σε περιφερειακό επίπεδο, όπως συζητήθηκαν με τους ίδιους τους επαγγελματίες υγείας και τους ασθενείς.

Για την επίτευξη του αποτελέσματος 2.2, οργανώθηκαν ομάδες εστίασης σε όλες τις χώρες εταίρους, οι οποίες πραγματευτηκαν ζητήματα που αφορούν την κατάσταση των υφιστάμενων μαθημάτων κατάρτισης που προσφέρονται στους επαγγελματίες που ασχολούνται με τους χρήστες ναρκωτικών, καθώς και διάφορα ζητήματα διαδικασιών παρέμβασης.

 

Ομάδα εστίασης που οργανώθηκε από το Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης Klaipėdos Ernesto Galvanauskas στη Λιθουανία

Knowledge provided was focused more on general assistance to a person in risk situations, thus a holistic approach being emphasized, which, according to the participants of the survey, corresponds to the specialization in working with addicted people, yet there was a lack of specificity when discussing various addictions.

Σε σχέση με το έργο CARE4SUD του Erasmus+, πραγματοποιήθηκαν έρευνες σε γιατρούς, ψυχιάτρους που εργάζονται με άτομα εξαρτημένα από παράνομα ναρκωτικά και ειδικούς σε θέματα υγειονομικής περίθαλψης στο παράρτημα Klaipėda: Republican Centre for Addictive Disorders. Δυστυχώς, δεν μπορέσαμε να οργανώσουμε ομαδικές συνεντεύξεις με τους γιατρούς λόγω των πολυάσχολων προγραμμάτων τους. Ως εκ τούτου, οι γιατροί ερωτήθηκαν ατομικά με τη μέθοδο της ατομικής συνέντευξης. Οι επαγγελματίες υγειονομικής περίθαλψης πήραν μέρος σε ομάδες εστίασης.

10 γιατροί, ψυχίατροι που εργάζονται με άτομα εξαρτημένα από ναρκωτικές ουσίες και 10 επαγγελματίες στον χώρο της υγείας (νοσηλευτές, βοηθοί νοσηλευτών, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι) πήραν μέρος στην έρευνα κατά τους μήνες Μάιο-Ιούνιο.

Οι περισσότεροι από τους ειδικούς που συμμετείχαν στην έρευνα ανέφεραν ότι έλαβαν θεωρητικές γνώσεις κατά τη διάρκεια των πτυχιακών και μεταπτυχιακών σπουδών τους, αλλά δεν ελάβαν πρακτικές γνώσεις και έπρεπε να αναζητήσουν πρόσθετη κατάρτιση και πληροφορίες. Οι παρεχόμενες γνώσεις επικεντρώνονταν περισσότερο στη γενική βοήθεια προς ένα άτομο που βρίσκεται σε κατάσταση κινδύνου, με αποτέλεσμα να δίνεται έμφαση σε μια ολιστική προσέγγιση, η οποία, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην έρευνα, οδηγεί στην έλλειψη εξειδίκευσης γύρω από το θέμα των διαφόρων εξαρτήσεων.

Οι συμμετέχοντες στις συνεντεύξεις επισήμαναν τα ακόλουθα σημαντικά σημεία και ανάγκες στο πλαίσιο της ανάπτυξης ικανοτήτων στον τομέα των εξαρτήσεων:

  • Τα πανεπιστημιακά και μη πανεπιστημιακά ιδρύματα ( κολέγια) δεν περιλαμβάνουν επαρκή κατάρτιση σχετικά με τις εξαρτήσεις για την προετοιμασία των επαγγελματιών υγείας. Επιπλέον, δεν παρέχονται επαρκείς πληροφορίες κύρω από τους κοινωνικούς και ψυχολογικούς τομείς.
  • ο στίγμα και η έλλειψη γνώσεων σχετικά με τις ασθένειες των εξαρτήσεων υπάρχει ακόμη και μεταξύ των ειδικών (ψυχίατροι). Λόγω του στιγματισμού και της αρνητικής στάσης της κοινωνίας, τα εξαρτημένα άτομα δεν λαμβάνουν πάντα επαρκή βοήθεια- είναι δύσκολο να λάβουν πληροφορίες με τρόπο προσιτό σε αυτούς.
  • Έλλειψη δεξιοτήτων και γνώσεων: Οι συμμετέχοντες στην έρευνα ανέφεραν ότι οι ειδικοί που παρέχουν συμβουλευτικές υπηρεσίες σε άτομα εθισμένα σε παράνομες ναρκωτικές ουσίες θα πρέπει να διαθέτουν τις ακόλουθες δεξιότητες και γνώσεις: δεξιότητες επικοινωνίας και συνεργασίας, ικανότητα ομαδικής εργασίας, ικανότητα οικοδόμησης μιας ασφαλούς και με σεβασμό σχέσης με τον ασθενή, κατανόηση και ικανότητα διαχείρισης της νόσου της εξάρτησης, ικανότητα εργασίας με χειριστικά άτομα, επίγνωση και ικανότητα αναγνώρισης των ναρκωτικών ουσιών, ιδίως των νέων, και της επίδρασής τους, ικανότητα συμμετοχής των συγγενών για τη βοήθεια του εξαρτημένου ατόμου, ειλικρίνεια, ενσυναίσθηση και ανεκτικότητα, συνεχής βελτίωση των επαγγελματικών ικανοτήτων, των πρακτικών δεξιοτήτων κ.λπ.
  • Ελάχιστη προσοχή δίνεται στα προληπτικά μέτρα στον τομέα της θεραπείας και της διαχείρισης των ατόμων που είναι εθισμένα σε παράνομες ναρκωτικές ουσίες.
  • Τα ιδρύματα υγειονομικής περίθαλψης που εργάζονται με άτομα που πάσχουν από εξαρτήσεις θα πρέπει να καταρτίζουν ένα σχέδιο βελτίωσης προσόντων των ειδικών τους, οι οποίοι εξέφρασαν επίσης την ανάγκη να βελτιώσουν τις ικανότητές τους όταν εργάζονται με άτομα εθισμένα σε ναρκωτικές ουσίες.
  • Προτάσεις για μελλοντική δράση: Η κατάρτιση θα πρέπει να βασίζεται σε αξιόπιστες πηγές, θεωρητικό υλικό που υποστηρίζεται με στοιχεία και σε συνδυασμό με πρακτική εξάσκηση (παρουσιάσεις περιπτώσεων, ομαδικές εργασίες κ.λπ.). Επιπλέον, η εκπαίδευση θα πρέπει να διεξάγεται από έμπειρους ειδικούς, να πραγματοποιείται εκτός διαδικτύου, να παρέχει καλές πρακτικές με βάση την εμπειρία άλλων χωρών, καθώς και πληροφορίες που έχουν αποκτηθεί από εξαρτημένα άτομα που έχουν θεραπευτεί και θέλουν να μοιραστούν τις ιστορίες επιτυχίας τους.

 

Ομάδα εστίασης που διοργανώθηκε από το Institut Za Raziskave In Razvoj Utrip Zavod στη Σλοβενία

Το UTRIP διεξήγαγε μια ομάδα εστίασης δια ζώσης στη Λιουμπλιάνα στις 29 Μαΐου 2023 με στόχο τη συλλογή δεδομένων και τη διερεύνηση των κενών και των ελλείψεων γνώσεων και δεξιοτήτων στον τομέα της εξάρτησης από ουσίες (ναρκωτικά)  και σε άλλους τομείς που σχετίζονται με τον εθισμό σε εθνικό επίπεδο. Στόχος ήταν επίσης να διερευνηθούν οι ανάγκες εκπαίδευσης και κατάρτισης των επαγγελματιών στον τομέα αυτό. Στην ομάδα εστίασης συμμετείχαν 10 άτομα: 6 υγειονομικοί και κοινωνικοί λειτουργοί στον τομέα της εξάρτησης και 4 εργαζόμενοι στον τομέα της δημόσιας υγείας (υπεύθυνοι για τον τομέα της εξάρτησης από διαφορετική οπτική γωνία, όπως η πολιτική και η έρευνα) σε δημόσιους φορείς, όπως το Εθνικό Ινστιτούτο Δημόσιας Υγείας και το Υπουργείο Υγείας.

Ένα σημαντικό συμπέρασμα ήταν ότι υπάρχει πραγματικό κενό γνώσεων και δεξιοτήτων στον τομέα της εκπαίδευσης και κατάρτισης σχετικά με τον εθισμό σε ουσίες (ναρκωτικά) στη Σλοβενία και ότι οι επαγγελματίες υγείας και άλλοι επαγγελματίες που σχετίζονται με τον εθισμό δεν έχουν επαρκείς και ειδικές γνώσεις και δεξιότητες για τα θέματα αυτά, εκτός από την εργασιακή εμπειρία και τη μάθηση από αυτήν.

Οι συμμετέχοντες πρότειναν διάφορα θέματα τα οποία πρέπει να συμπεριληφθούν σε (διαδικτυακά) μαθήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης για επαγγελματίες που σχετίζονται με τον εθισμό, τα οποία είναι τα ακόλουθα:

  • Φαρμακολογία, τοξικολογία και εγκληματολογία στον τομέα των ναρκωτικών,
  • Ανθρωπολογία των ναρκωτικών (π.χ. χρήση ναρκωτικών για τελετουργικούς σκοπούς σε κοινότητες ιθαγενών),
  • Δημόσια υγεία και ναρκωτικά (π.χ. νοσηλευτική, επιδημιολογία με ιδιαίτερη έμφαση στα ναρκωτικά),
  • Πολιτική οικονομία των ναρκωτικών (βιομηχανία αλκοόλ, καπνού και κάνναβης, της οποίας τα προϊόντα και η διαφήμιση έχουν ως στόχο τη δημιουργία ενός καταναλωτή-εξαρτημένου) και σχετικές πιέσεις, συνηγορίες και άλλες προκλήσεις κατά την προσπάθεια αλλαγής πολιτικών που σχετίζονται με τη δημόσια υγεία,
  • Αποκατάσταση των ατόμων που κάνουν χρήση ναρκωτικών (π.χ. κοινωνική εργασία, κράτος πρόνοιας, κοινοτική προσέγγιση, εργασία με ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες κ.λπ,)
  • Μέτρα θεραπείας και μείωσης της βλάβης στον τομέα των ναρκωτικών (π.χ. ανταλλαγή αποστειρωμένου εξοπλισμού, έλεγχος ναρκωτικών, εγκαταστάσεις κατανάλωσης ναρκωτικών, κινητές μονάδες, θεραπεία υποκατάστασης κ.λπ,)
  • Πρόληψη (π.χ. επιστήμη της πρόληψης, θεωρητικό υπόβαθρο, αποτελεσματικές και αναποτελεσματικές/βλαβείς προσεγγίσεις),
  • Νέες ψυχοδραστικές ουσίες (συστήματα προειδοποίησης και ανάλυσης, ανταπόκριση και διεθνής συνεργασία και κανονιστικές προκλήσεις, νέοι τρόποι χρήσης ναρκωτικών, chemsex κ.λπ,)
  • Παράγοντες κινδύνου και προστατευτικοί παράγοντες που σχετίζονται με διάφορες εξαρτήσεις και επικίνδυνες συμπεριφορές,
  • Εμπεριστατωμένες προσεγγίσεις για την εργασία με ευάλωτους πληθυσμούς (π.χ. νέοι, γυναίκες, άτομα με χρήση ουσιών ή άλλες διαταραχές ψυχικής υγείας, άστεγοι κ.λπ.)

 

Ομάδες εστίασης που διοργανώθηκαν από το SOSU Ostjylland στη Δανία

Στη Δανία πραγματοποιήθηκαν δύο  ομάδες εστίασης με επαγγελματίες υγείας/παιδαγωγικό προσωπικό, προκειμένου να καθοριστούν τα κενά γνώσεων και οι επιθυμίες για το περιεχόμενο ενός μελλοντικού προγράμματος σπουδών Ήταν δύσκολο να βρεθούν συμμετέχοντες στις συνεντεύξεις.

Μια συνέντευξη σε ομάδα εστίασης διεξήχθη σε συμβουλευτικό κέντρο για εξαρτημένους. Μια άλλη συνέντευξη ομάδας εστίασης διεξήχθη σε ένα ίδρυμα αστέγων (για νυν και πρώην εξαρτημένους).

Οι συμμετέχοντες στις συνεντεύξεις των ομάδων εστίασης ανέφεραν τα ακόλουθα σημαντικά σημεία και ανάγκες στο πλαίσιο της ανάπτυξης ικανοτήτων στον τομέα των εξαρτήσεων:

  • Lack of continuing education: Participants pointed out that there is no specific continuing education for doctors, health or social professionals in the field of addiction. There is a clear need for formalised, quality-assured and specialised training opportunities as well as certification requirements.
  • Έλλειψη συνεχιζόμενης εκπαίδευσης: Οι συμμετέχοντες επεσήμαναν ότι δεν υπάρχει ειδική συνεχιζόμενη εκπαίδευση για τους γιατρούς, τους επαγγελματίες του τομέα της υγείας ή των κοινωνικών υπηρεσιών στον τομέα της εξάρτησης. Υπάρχει σαφής ανάγκη για επίσημες, ποιοτικά διασφαλισμένες και εξειδικευμένες ευκαιρίες κατάρτισης, καθώς και απαιτήσεις πιστοποίησης.
  • Μη επικαιροποίηση των νομικών απαιτήσεων και συστάσεων: Υπάρχει ανάγκη επικαιροποίησης των νομικών απαιτήσεων και συστάσεων στο πλαίσιο της θεραπείας της εξάρτησης. Αναφέρθηκαν παραδείγματα θεραπειών εκτός πρωτοκόλλου που βασίζονται σε πρόσφατα ερευνητικά ευρήματα.
  • Έλλειψη ολιστικής προσέγγισης: Οι συμμετέχοντες επεσήμαναν την ανάγκη για μια πιο ολιστική προσέγγιση της υγείας των ασθενών. Υπάρχει έλλειψη στενότερης συνεργασίας μεταξύ της ψυχιατρικής, των γιατρών εθισμού, των γενικών γιατρών και άλλων τμημάτων των υπηρεσιών υγείας.
  • Έλλειψη δεξιοτήτων και γνώσεων: Οι συμμετέχοντες εξέφρασαν ότι δεν αισθάνονται επαρκώς εξοπλισμένοι για τον τομέα της εξάρτησης βάσει της αρχικής τους κατάρτισης. Διαπιστώθηκε η ανάγκη για περισσότερα εργαλεία και δεξιότητες, όπως δεξιότητες επικοινωνίας και παρακίνησης, γνώση των θεραπευτικών επιλογών, ανάλυση δραστηριοτήτων και συνεργασία με θεραπευτές εθισμού και άλλους διατομεακούς εταίρους.
  • Έλλειψη επικύρωσης ικανοτήτων και έρευνας: Οι συμμετέχοντες επεσήμαναν τη σημασία της συγκέντρωσης και επικύρωσης των ικανοτήτων σε μια Αρχή που να μπορεί να αναπτύξει και να υλοποιήσει την εκπαίδευση και την κατάρτιση, καθώς και έναν υψηλότερο βαθμό χρήσης ερευνητικών δεδομένων για την προώθηση των τεκμηριωμένων παρεμβάσεων στον τομέα.
  • Οικονομικές προκλήσεις: Η έλλειψη επαρκών κονδυλίων για την ανάπτυξη δεξιοτήτων προσδιορίστηκε ως το κύριο εμπόδιο.
  • Προτάσεις για μελλοντική δράση: Προτάθηκαν μαθήματα σπουδών, κοινά μαθήματα ανεξάρτητα από τη βασική κατάρτιση και την κατάρτιση συμβούλων. Επιπλέον, επισημάνθηκαν σημαντικοί τομείς όπως η επικοινωνία, η αποζημίωση για την κατάχρηση, οι θεραπευτικές επιλογές και η παραπομπή σε τοπικές δραστηριότητες.

 

Ομάδα εστίασης που διοργανώθηκε από το Universidade do Porto στην Πορτογαλία

Στην Πορτογαλία, τον Ιούνιο του 2023 πραγματοποιήθηκαν δύο διαδικτυακές συναντήσεις ομάδων στο πλαίσιο του προγράμματος “CARE4SUD: Επαγγελματική κατάρτιση: Εξοπλίζοντας τους επαγγελματίες υγείας με ικανότητες και τεχνικές θεραπείας γύρω από το θέμα των εξαρτήσεων από ναρκωτικές ουσίες ( CARE4SUD). Ο κύριος στόχος αυτών των συναντήσεων, στις οποίες συμμετείχαν επαγγελματίες υγείας που εργάζονται στον τομέα αυτό – όπως ψυχολόγοι, ψυχίατροι, κοινωνικοί λειτουργοί και σύμβουλοι εθισμού – ήταν να κατανοήσουν σε βάθος ποιοτικές πληροφορίες σχετικά με τις ιδέες και τις αντιλήψεις για τη σημασία της κατάρτισης στον εθισμό στα παράνομα ναρκωτικά και να διευκολύνουν τον προσδιορισμό των ικανοτήτων που βασίζονται σε δεξιότητες και απαιτούνται για την εν λόγω δραστηριότητα.

Με βάση τις αντιλήψεις αυτών των συμμετεχόντων, διάφορες διαστάσεις πρέπει να αποδομηθούν όταν εξετάζεται η κατάρτιση στον τομέα αυτό. Μία από τις κυριότερες αφορά το στίγμα, τις στάσεις και την έλλειψη ευαισθητοποίησης, δεδομένου ότι τα υφιστάμενα προγράμματα κατάρτισης ενδέχεται να μην έχουν αντιμετωπίσει επαρκώς τη σημασία της μείωσης του στίγματος και της ευαισθητοποίησης σχετικά με την πολύπλοκη φύση του εθισμού. Η υπέρβαση του στίγματος και των αρνητικών στάσεων απέναντι στον εθισμό μπορεί να αποτελέσει σημαντική πρόκληση, κυρίως λόγω “της ανάγκης οι άνθρωποι να αρχίσουν να βλέπουν τον εθισμό ως πρόβλημα ψυχικής υγείας και ότι το στίγμα δεν υπάρχει μόνο στην κοινωνία γενικά, αλλά προέρχεται κυρίως από τους επαγγελματίες που εργάζονται άμεσα σε αυτόν τον τομέα”, όπως ανέφερε ένας από τους ψυχολόγους. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ενδέχεται να έχουν προκαταλήψεις για τα άτομα με εθισμό, επηρεάζοντας την προθυμία τους να συμμετάσχουν στην εκπαίδευση και την προσέγγισή τους στη φροντίδα των ασθενών. Κατά συνέπεια, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης ενδέχεται να μην κατανοούν πλήρως την έκταση και την πολυπλοκότητα του εθισμού στα παράνομα ναρκωτικά και τις συναφείς προκλήσεις. Ο σχεδιασμός ενός προγράμματος που αυξάνει την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις επιπτώσεις του εθισμού και τη σημασία της αποτελεσματικής θεραπείας είναι ζωτικής σημασίας. Στην ίδια κατεύθυνση, και δεδομένου ότι η Πορτογαλία είναι πολιτισμικά ποικιλόμορφη, με μοναδικά πολιτιστικά και κοινωνικοοικονομικά πλαίσια, οι εμπειρίες εθισμού μπορεί να διαφέρουν μεταξύ διαφορετικών πληθυσμών και περιοχών. Ο εθισμός στα ναρκωτικά επηρεάζει άτομα με διαφορετικό υπόβαθρο και κοινότητες, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ανισότητες στην πρόσβαση σε ποιοτική θεραπεία. Ως εκ τούτου, τα προγράμματα κατάρτισης θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τη συμμετοχικότητα και την ποικιλομορφία στο πρόγραμμα σπουδών τους και να είναι πολιτισμικά ευαίσθητα αντιμετωπίζοντας τις μοναδικές ανάγκες των διαφόρων κοινοτήτων.

Ένα άλλο κρίσιμο σημείο αναφέρεται στο γεγονός ότι η κατάρτιση σχετικά με τον εθισμό είναι περιορισμένη και δεν ενσωματώνεται στην κύρια ιατρική και υγειονομική εκπαίδευση. Ένας από τους ψυχιάτρους δηλώνει ότι “οι γιατροί γενικά δεν γνωρίζουν πολλά για τα ναρκωτικά. Βλέπω στους ασθενείς μου ότι συχνά έχουν φρικτές εμπειρίες όταν πηγαίνουν στα επείγοντα περιστατικά- ορισμένοι από αυτούς μάλιστα συχνά κρύβουν ότι βρίσκονται σε προγράμματα υποκατάστασης ναρκωτικών, για παράδειγμα, για να αποφύγουν τη διαφορετική αντιμετώπιση”. Οι επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, συμπεριλαμβανομένων των γιατρών και των νοσηλευτών, λαμβάνουν ανεπαρκή εκπαίδευση στην ιατρική και τη θεραπεία του εθισμού, γεγονός που οδηγεί σε προκλήσεις όσον αφορά την αναγνώριση και την αντιμετώπιση των θεμάτων εθισμού. Συν τοις άλλοις, η αποτελεσματική θεραπεία του εθισμού απαιτεί επίσης μια διεπιστημονική προσέγγιση στην οποία συμμετέχουν επαγγελματίες του ιατρικού τομέα, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, σύμβουλοι εθισμού και άλλοι. Υπάρχουν κενά στην εκπαίδευση για την προώθηση της συνεργασίας και της επικοινωνίας μεταξύ αυτών των επαγγελματιών που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Επιπλέον, η εξασφάλιση της σωστής ισορροπίας μεταξύ θεωρητικών γνώσεων και πρακτικών δεξιοτήτων είναι απαραίτητη στην εκπαίδευση για τον εθισμό. Ο σχεδιασμός ενός προγράμματος που παρέχει εννοιολογική κατανόηση και πρακτικές τεχνικές μπορεί να είναι πρόκληση, αλλά είναι απαραίτητος.

Ενώ η Πορτογαλία είναι γνωστή για την προοδευτική πολιτική της για τα ναρκωτικά, την έμφαση στη μείωση της βλάβης και την προσέγγιση της χρήσης ναρκωτικών και του εθισμού με γνώμονα τη δημόσια υγεία, τα διαθέσιμα προγράμματα κατάρτισης ενδέχεται να μην καλύπτουν επαρκώς τις στρατηγικές μείωσης της βλάβης και τις επικαιροποιημένες μεθόδους θεραπείας. Η θεραπεία του εθισμού εξελίσσεται ραγδαία, με νέες τεκμηριωμένες πρακτικές και θεραπευτικά μοντέλα να εμφανίζονται τακτικά. Εάν τα προγράμματα κατάρτισης δεν επικαιροποιούνταν συχνά, οι επαγγελματίες υγείας ενδέχεται να μην είχαν επαρκείς γνώσεις σχετικά με τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές θεραπείας και μείωσης της βλάβης. Το γεγονός αυτό σχετίζεται άμεσα με την ανεπαρκή συνεχιζόμενη εκπαίδευση στον τομέα αυτό, καθώς “η αναζήτηση περαιτέρω ή συνεχιζόμενης κατάρτισης επικεντρώνεται στην αυτο-επένδυση  του ατόμου να ενημερώνεται σε αυτόν τον τομέα”, όπως ανέφερε ένας σύμβουλος εθισμού. Οι επαγγελματίες υγείας αντιμετωπίζουν προκλήσεις όσον αφορά την πρόσβαση σε ευκαιρίες συνεχούς εκπαίδευσης και κατάρτισης προκειμένου να διατηρήσουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους για τη θεραπεία του εθισμού επίκαιρες.

Ο σχεδιασμός ενός προγράμματος κατάρτισης για τον εθισμό στα παράνομα ναρκωτικά για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης στην Πορτογαλία, ή σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, μπορεί να είναι ένα πολύπλοκο εγχείρημα που περιλαμβάνει αρκετές προκλήσεις. Μέσα από αυτές τις συναντήσεις, αναγνωρίστηκε ότι ο εξοπλισμός των επαγγελματιών υγείας με δεξιότητες και τεχνικές θεραπείας των ναρκωτικών περιλαμβάνει την παροχή ενός προγράμματος κατάρτισης που θα πρέπει να ενισχύει τις γνώσεις, την κατανόηση και τις πρακτικές δεξιότητές τους για την αντιμετώπιση των πολύπλοκων προκλήσεων του εθισμού στα ναρκωτικά. Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και τη δημιουργία ενός νέου προγράμματος κατάρτισης, είναι ζωτικής σημασίας:

  • Να ενσωματωθεί μια σε βάθος επισκόπηση των κοινωνικών, ψυχολογικών και σωματικών επιπτώσεων της τοξικομανίας, συμπεριλαμβανομένων ειδικών γνώσεων της φαρμακολογίας και της νευροβιολογίας του εθισμού.
  • Να συμμετέχουν βασικοί ενδιαφερόμενοι, συμπεριλαμβανομένων των επαγγελματιών υγείας, των εκπαιδευτικών, των φορέων χάραξης πολιτικής και των ατόμων με βιωματικές εμπειρίες από τον εθισμό. Οι συνεργατικές προσπάθειες μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό πιθανών εμποδίων και στην ανάπτυξη στρατηγικών για την υπέρβασή τους, με αποτέλεσμα ένα αποτελεσματικότερο πρόγραμμα κατάρτισης για τους εργαζόμενους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που αντιμετωπίζουν τον εθισμό στα παράνομα ναρκωτικά.
  • Να ενσωματωθεί η φροντίδα ψυχικής υγείας στη σχέση της με τη θεραπεία του εθισμού, καθώς πολλά άτομα με διαταραχές χρήσης ουσιών έχουν επίσης προβλήματα ψυχικής υγείας. Οι επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης χρειάζονται εκπαίδευση για να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν αποτελεσματικά και τις δύο διαταραχές ταυτόχρονα.
  • Να συμμετέχουν εμπειρογνώμονες με εμπειρία στην εκπόνηση του προγράμματος κατάρτισης, καθώς μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητά του και να προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη κατανόηση των προκλήσεων και της πολυπλοκότητας του εθισμού και της απεξάρτησης.
  • Να βελτιωθούν οι επικοινωνιακές δεξιότητες των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, βοηθώντας τους να μάθουν πώς να επικοινωνούν με τους ασθενείς με ενσυναίσθηση. Η αποτελεσματική επικοινωνία είναι ζωτικής σημασίας για τη συζήτηση ευαίσθητων θεμάτων όπως η χρήση ουσιών, γι’ αυτό οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να εκπαιδεύονται στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, στην ενεργητική ακρόαση και στη χρήση μη επικριτικής γλώσσας.

Η ομάδα του U.Porto είναι βαθιά ευγνώμων σε όλους τους συμμετέχοντες για τις ιδέες που μοιράστηκαν και στην Ένωση ANtídoto και την CLEANIC για την προθυμία τους να συμμετάσχουν και να εμπλακούν σε αυτό το έργο.

 

Ομάδα εστίασης που διοργανώθηκε από τη Διεύθυνση Κοινωνικής και Ιατρικής Υοηρεσίας ( DASM) στη Ρουμανία

Η ομάδα εστίασης που διοργανώθηκε από τη DASM στις 14 Ιουνίου 2023στο πλαίσιο του έργου πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά με 22 επαγγελματίες που ασχολούνται με θέματα εξάρτησης, εκπροσώπους ιδρυμάτων όπως ο Φιλανθρωπικός Ιατρο-Χριστιανικός Σύλλογος “Christiana”, Παράρτημα Cluj – Πρόγραμμα St. Dimitrie Basarabov, Σύλλογος Preventis, Κέντρο Πρόληψης, Αξιολόγησης και Αντι-ναρκωτικής Συμβουλευτικής Cluj, φοιτητικά ιατρεία, ατομικά γραφεία ψυχολογίας κ.λπ.

Από τις ερωτήσεις και τις συζητήσεις προέκυψαν πολλές ανάγκες που σχετίζονται με την κατάρτιση των επαγγελματιών, τον αριθμό και τη μορφή των μαθημάτων κατάρτισης στον τομέα αυτό, όπως: το γεγονός ότι δεν υπάρχουν μαθήματα κατάρτισης που να απευθύνονται σε ορισμένες κατηγορίες επαγγελματιών στις πανεπιστημιακές σπουδές και ότι ορισμένα από τα υπάρχοντα δεν είναι επικαιροποιημένα- ότι τα υπάρχοντα μαθήματα δεν προωθούνται επαρκώς ή δεν είναι επαρκώς προσαρμοσμένα και αρκετά πρακτικά σύμφωνα με τις ανάγκες των εξαρτημένων- η ανάγκη για μοντέλα καλής πρακτικής και συνεργασίας μεταξύ των επαγγελματιών στον τομέα αυτό.

Όλες οι πληροφορίες που θα ληφθούν από τις ομάδες εστίασης θα επεξεργαστούν από την ομάδα έργου και θα χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός δωρεάν διαδικτυακού μαθήματος για την υποστήριξη των επαγγελματιών στον τομέα της εξάρτησης από τα παράνομα ναρκωτικά.

The questions and discussions revealed many needs related to the training of professionals, to the number and format of training courses in this field, such as: the fact that there are no training courses addressed to certain categories of professionals in university studies, and that some of the existing ones are not updated; that the existing courses are not sufficiently promoted or are not sufficiently adapted and practical enough according to the needs of the addicts; the need for models of good practice and collaboration between professionals in this field.

All information obtained in the focus groups will be processed by the project team and used to create a free online course to support professionals in the field of illicit drug addiction.

 

Ομάδα εστίασης που διοργανώθηκε από το Institute of Social Solidarity and Wellbeing στην Ελλάδα

Στις 24 & 25 Μαΐου 2023, η οργάνωση  Social-Mind διεξήγαγε δύο διαδικτυακές ομάδες εστίασης στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+: Επαγγελματική κατάρτιση: Εξοπλίζοντας τους επαγγελματίες υγείας με ικανότητες και τεχνικές θεραπείας γύρω από το θέμα των εξαρτήσεων από ναρκωτικές ουσίες ( CARE4SUD)

Ο κύριος στόχος των ομάδων εστίασης ήταν να συλλεχθούν δεδομένα και να διερευνηθούν τα κενά και οι ελλείψεις δεξιοτήτων σε πρακτικές και μελλοντικές δεξιότητες στον τομέα  της εξάρτησης από τα παράνομα ναρκωτικά σε εθνικό επίπεδο και να διερευνηθούν οι ανάγκες κατάρτισης των επαγγελματιών του τομέα.

Συμμετείχε ένα ευρύ φάσμα εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης με εμπειρία στον τομέα της εξάρτησης από τα παράνομα ναρκωτικά, από όλη την Ελλάδα, όπως ψυχίατροι, νοσηλευτές, γενικοί ιατροί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.λπ. Αυτό που κατέστη σαφές καθ’ όλη τη διάρκεια των ομάδων ήταν ότι υπάρχει πραγματικό κενό γνώσεων στην εκπαίδευση και κατάρτιση στον τομέα της εξάρτησης από τα παράνομα ναρκωτικά στη χώρα και ότι οι επαγγελματίες υγείας δεν διαθέτουν εξειδικευμένες γνώσεις για το θέμα, εκτός και αν εργάζονται στον τομέα.

Οι τομείς που προτείνεται να καλυφθούν στο υπό ανάπτυξη διαδικτυακό πρόγραμμα κατάρτισης για τον εθισμό στα παράνομα ναρκωτικά θα πρέπει να περιλαμβάνουν:

  • Βασικές γνώσεις ψυχοπαθολογίας
  • Βασικές γνώσεις φαρμακολογίας
  • Βασικές γνώσεις και τεχνικές ψυχοθεραπείας, κυρίως οικογενειακής θεραπείας στην εξάρτηση
  • Συνεντεύξεις παρακίνησης
  • Ερωτηματολόγια εξέτασης για την αξιολόγηση του επιπέδου εθισμού
  • Πρώτες βοήθειες ψυχικής υγείας
  • Παραπομπές στις κύριες υπηρεσίες αντιμετώπισης του εθισμού στα παράνομα ναρκωτικά στη χώρα.

Η βελτίωση των επικοινωνιακών δεξιοτήτων, οι ηθικές και νομικές πτυχές καθώς και η ελαχιστοποίηση των προκαταλήψεων, ήταν επίσης θέματα που προτάθηκε να εξεταστούν στο νέο μάθημα.

Ευχαριστούμε θερμά τη Βιργινία Καλοδίκη, MD Ψυχίατρο καθώς και την κα Μαρία Λαπατσάνη, MSc Ψυχολόγο Εξάρτησης, με μακρά εργασιακή εμπειρία στον τομέα της θεραπείας των εξαρτημένων από τα ναρκωτικά ατόμων, οι οποίες συντόνισαν και διευκόλυναν τις συζητήσεις.

 

“Η υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραγωγή του παρόντος δεν συνιστά έγκριση του περιεχομένου του, το οποίο αντικατοπτρίζει τις απόψεις μόνο των συγγραφέων του. Ο Εθνικός οργανισμός και η Επιτροπή δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για οποιαδήποτε χρήση των πληροφοριών που περιέχονται σε αυτό”.